Belki de en merak edilen konudur bu para mevzusu. Ortak kani, boyle bir seyahate ancak babadan kalma hanlar katlar olmasi durumunda cikilabilecegi yonunde sanirim. Bize goreyse merak, istek ve ozveri ile mumkun olabilir. Oldu da.

Bizi taniyanlar bilir, oyle luks hayati tercih eden bir cift degiliz. Evimize, gectim artistik televizyon almayi, herhangi bir tv bile almayanlardaniz. Bircok genc muhendis gibi hemen son model bir araba yerine 87 model tercih edenlerdeniz. Koca sene beygir gibi calistiktan sonra 5 yildizli 1 hafta tatili hak ettigimize inanmak yerine, cadirda orman kampinda kalmayi tercih ederiz. Ehh bu sirada da hayalini kurdugumuz bu seyahate biraz hazirlanma sansi elde ettik tabi.

Butun ebeveynlerimizin ogretmen olmasinin getirisi olarak da nasil kemer sikilacagini iyi biliriz. “Heyyyooo Tayland’dayiz hadi alemlere akalim” yaklasimindan ziyade zaten alisik oldugumuz sakin aliskanliklarimizi devam ettirdik. Bakmadik degil, neler oluyor diye. Ama acilip sacilip, sular seller gibi harcamadik hicbir yerde. Her masrafimizi dusunup tartip oyle karar verdik. Usenmedik, gerekirse 1 saat fazladan yuruduk uygun yeri bulmak icin. Yurt odalarinda kaldik, uzun yolculuklari faydali kilmak icin gece yolculuklarini tercih ettik hem zamandan hem oda parasindan tasarruf etmek icin. Ucundan kistigimiz 1 liralar birikti damlaya damlaya gol oldu. Ayagimizi yorganimiza gore uzattik ve birazdan aciklayacagim rakamlarla bu seyahati imkanlarimiz dahilinde tamamladik.

hayir hayir, bakkal defteri degil!

Bu seyahat sirasinda cebimden hic ayirmadigim not defterime kurusu kurusuna her masrafimizi not aldim. Kurusu kurusuna derken gercek manasiyla haa, dilek havuzuna attigim 1 kurusu bile not dustum bu deftere. Karinca duasi ufakliginda birsuru sayfa tuttu ( bknz. Skl 1-A). En son olarak da, annemin vergi iadesi zarflarini doldurmaktan kalma el aliskanligimin temposuyla bunlari excele doktukten sonra guzelce kategorileyip biraz pivot tablo, biraz fonksiyon ile ustune konusulabilir guzel bir formata dondurdum. Ama ne yazik ki Yeni Zelanda’ya geldikten sonra bu gorevimi yerine getirmeyi biraktim. Notlarimi gorunce, su an pisman oldum birakmis olmama. Sanirim daha ilk hafta yedigimiz kaziklardan urkerek elim deftere gitmez oldu. Neyse, kalem kalem olmasa da onun toplamini da biliyoruz.

Simdi yandaki tabloya bakarak kalem kalem inceleyebiliriz. Butun bu rakamlarin 2 kisilik masraflari kapsadigini hatta 3 haftasinda anne leylegin gelisiyle 3 kisiyi kapsadigini da ekledikten sonra buyuk kalemlerden baslayalim.

En buyuk kalem toplam 2663.27usd ile ‘Ucak’lar gorundugu uzere. Neden tabloda iki ayri kalemde yazdigimi aciklayayim. ‘Ana ucak’ masrafi, Istanbuldan Hong Kong’a ve Singapur’dan Auckland’a olan ucuslarimizi kapsiyor, olmasaydi bu seyahat olmazdi masrafi bunlar. Diger ‘Ucak’sa acil durum plani olarak gelisen ucaklar. Bizi bastan beri takip edenler hatirlar, Tibet uzerinden kara yoluyla Hindistan’a gecmek niyetindeyken Cin kapilari kapadiginda ortada kalmistik ve Vietnam da vize vermeyince sinirdan gecemeyip, hem Kambocya’ya hem Hindistan’a ucarak ulasmak zorunda kalmistik. Bir nevi piyangodan cikan ucuslar oldugu icin ayri degerlendirmek istedim.

Ana ucuslari cok onceden aldigimiz icin bize normalden daha ucuza geldiler, piyangolariysa son hafta aniden almak zorunda kaldigimiz icin pahali fiyattan oldu. Iyi ayarlanmis bir organizasyonla suprizlerden kacinip erken indirimli biletlerden faydalanilabilir. Yani bu rakam goz korkutmasin, bunun yarisina bu is halledilebilir aslinda.

Bir diger buyuk kalem 1466usd ile ‘Yatak’ masrafi. 4 ay 10 gun suren seyahatin asya ayaginda, basit bir hesapla aylik 338usd yatak masrafimiz oldugunu goruyoruz 2 kisi icin Istanbul’da bundan daha cok ev kirasi oduyorduk aslinda. Bundan daha az kira odeyen var mi aramizda? Evden ciktigimizi dusununce aslinda bir nevi karda oldugumuzu bile dusunuyoruz. Kaldigimiz yerleri cogunlukla ozenle sectik. Lonely planet’tan ve Hostelworld’den yorumlari ve puanlari elbette dikkate aldik ama bir yer secmeden evvel mutlaka 2-3 baska yeri kendi gozumuzle gormeyi ve pazarlik ihtimalini de denemeyi tercih ettik. Kimi zaman 2 kisi karma-yurt tipi odada kalmak daha ucuza gelirken, kimi zaman oda tutup kalmak ucuza geliyordu. Modumuza gore, gerektiginde biraz huzur icin nispeten pahali odalari sectigimiz de oldu.
Kalacak yer secimi zaman ayirilmasi gereken ve her 1-2 gunde bir tekrar tekrar yapilmak zorunda kalinan, seyahat esnasinda da en cok zaman olduren gorev ve sorumluluktur. Fiyat / performans olarak baktigimizda, bu secime harcadigimiz efor ve aldigimiz verim neticesinde bu rakamin normal ve kararinda oldugunu dusunuyorum. (Bknz. Kaldigimiz odalar). Beni en cok geren ve sinirimi bozan, ozellikle omuzda baska belirsizliklerin olustugu zamanlarda beni agresif yapan bir konuydu bu.

‘Ulasim’ ile ilgili “Nasil hayatta kaldik: Seyahat” yazisinda daha cok ayrinti bulabilirsiniz. Burada da kisaca deginirsek, cogunlukla tren kullandik ve 2. veya 3. sinif yatakli vagonlari tercih ettik. Kac tren yolculugu yaptigimizi bile sayamadim, 10binlerce km yol katettik. 1496usd gayet adil gorunuyor bana. Bu masraf biraz daha kisilabilir miydi emin degilim. Sanirim seyahatten kismak olurdu bu, o yuzden nihai sayilir.

‘Sehir ici ulasim’ konusunu da yukarida belirttigim yazida degerlendirdik. Ama oncelikle, mumkun mertebe yurudugumuzu belirteyim. Tasarruf etmekten ote hayata katilmayi da sagladigini dusunuyoruz. Neredeyse zorunda kalmadikca hic taksi kullanmadik. Hindistan disinda rickshaw bile kullanmadik. En kistigimiz masraf bu olabilir, o bile 659usd’ye kadar gelmis. Belki biraz daha az olabilirdi.

‘Yemek’ konusunu  “Nasil hayatta kaldik: Yemek” yazisinda ayrica incelemistik. Ama tabi ki ‘Geleneksel tatlar yerinde tadilir’ diyerek her gittigimiz yerde oraya has yemekleri yerel lokantalarda mutlaka denedik, Pekin’de Pekin ordegi yemeyeceksin de nerede yiyeceksin ki! Bununla birlikte her zaman bu kalemi de mumkun mertebe en kisik sekilde halletmeye calistik. Tek porsiyonu 2 kisi paylastik boylece degisik dukkanlarda degisik ogunler tatma sansi yakaladik. Cok begendigimiz yemeklerde doyana kadar da yumulmadik degil. Guvenilir ve ucuz yerleri bulana kadar gerekirse saatlerce yuruduk. 4 ay 10 gun icin 1600usd normal gibi sanki. Yasasin ucuz asya mutfagi! Yeni Zelanda’ya geldigimizden beri Asya yemegi yiyemiyoruz, cunku biliyoruz ki 1-2 dolarlik yemek bile degil bunlar, neden 15-20 dolara ittiriyorlar ki?!

Siradaki buyuk kalem ‘Muze’. Muze deyince sadece muzelere giris bileti gelmesin tabi akliniza. Ismini oyle koydum ama icerigi cok degisken. Yerinde gorulmesi gereken ve paraya tabi herseyi bu sinifa koydum. Muzeye, tapinaga, parka girme bilet masraflari burada oldugu gibi, Fil’e binme, teleferikle sehir manzarasi gorme, nehirde tekne turu yapma veya kung-fu tiyatrosu gibi degisik bir yelpazede bir cok masraf bu kalem altinda. Toplami 1092usd’yken sadece sebek gibi ucmanin bedelinin 191usd oldugunu hatirlatayim. Demem o ki, bu masraf buyuk bir yuzde oraniyla azaltilabilirdi. Ama bir kere geziyorsun dunyayi, simdi yapmazsan ne zaman yapacaksin diyerek arada ekstra masraflara kactigimiz oldu. Pisman degiliz.

2 ay elde camasir yikadik, hicbir yerde birine camasirlarimizi yikattirmadik. Bunun tasarruf etmeye calismakla ilgisi yoktu aslinda. “Prensip olarak ters”, geliyordu bize. Camasirhaneleri kullandigimiz zamanlarin toplami meger ne kadar azmis, 30usd bile harcamamisiz camasira.
‘Abur cubur+internet’ kalemi biraz karman corman bir sinif. Biz de cocuguz, biz de dondurmayi, cukulatayi seviyoruz degil mi! Herhangi bir zorunlulugumuz olmadigi halde aldigimiz butun abur cuburu, ictigimiz biralari, beles internetini kullanmak icin girdigimiz kafeleri, yerel tatlilari hep bu sinifa doldurduk. 350usd’lik bu kalem yari yariya kisilabilirdi, biraz kendimizi odullendirmisiz ara sira.

Ihtiyac kalemi de karman corman tabi ki. Deterjandan, sinek spreyine, biten deodoranttan, canta emanetlerine, bisiklet kirasindan, postaya pula, yolda edindigimiz ocagin parasindan, As’in kaybolan gozlugunun yerini doldurmaya, vize paralarindan, giris-cikis vergilerine, yolda ihtiyac duydugumuz onlenemez butun masraflari buraya doldurduk. Daha neler var bu sinifta aciklamakla bitmez. Boyle bir seyahate cikiyorsaniz butun bu surpriz masraflara hazir olmak gerekli. Bu zaman zarfinda, bu kadar degisken bir ortamda 634usd cok mantiksiz durmuyor. Kisilabilir miydi, evet daha az olabilirdi tabi ki.

2 kisi icin aksilikleriyle, guzellikleriyle, 3 hafta sureyle 3 kisiye cikan anne leylekli kadromuzla, iste seyahatimizin Asya kaleminin butun masrafi budur dostlar. Bu bizim kemerleri sikmis ama hicbir seyden de mahrum kalmamis seyahatimizin ozetidir.
Bu yaz usd kurunda olan dalgalanma su an bu masrafi TL karsiliginda biraz fazla gosteriyor olsa da bizim yolda oldugumuz donemdeki kur bedelinin dikkate alinmasi gerektigini hatirlatayim. Ilgilenenlere daha detayli cevaplar vermeye de hazirim.
En nihayetinde bu seyahatin oluru ne olabilirdi derseniz, benim yorumum bunun 7500usd civarinda oldurulabilecegi yonundedir. Ust limitse cuzdaninizin genisligi ile dogru orantilidir.

Excelin nimetlerinden faydalanarak biraz daha derinlemesine incelersek eger: ulkeleri kendi aralarinda degerlendirdigimizde, onemli kalemlerin gunluk maliyetleri yandaki tablodaki gibi olusmus. En ucuz Hindistan’da beslenirken, en ucuza Hindistan’da kalmisiz. Demek ki en ucuz ulke Hindistanmis. Cin’deki hayat pek bir ucuz gibi gelmisti ama gorunen o ki dusundugumden daha pahaliymis.

Son tablomuzdaysa butune bakarak hangi ulkelerde, hangi kategorilerde ne masrafimiz olmus ve her birinde ne kadar sure gecirmisiz onu gorebiliyoruz. Bizden bu kadar. Kendi seyahatlerine hazirlanan leyleklere referans olmasi umuduyla.

As & Re bolca hesaptan sonra bildirdi.